Natyra pa
dyshim që mund të jetë e çuditshme ndonjëherë. Që nga kafshët me rite të
ndryshme çiftëzimi, e deri tek bimët “insekt ngrënëse”, duket se çdo gjë është
e mundëshme, kur vjen puna tek mbijetesa e species. Por, ekziston një organizëm
që në veçanti është më i çuditshëm se çdo gjë tjetër. Në pamje të parë duket si
duar “Zombie”, por quhet “Gisht i vdekur njeriu”, që është edhe më e çuditshme
se vetë pamja e saj. Gishti i vdekur i njeriut, nuk është gjë tjetër veçse një
kërpudhë saprotrofike, (Xylaria polymorpha), që do të thotë se pushton vetëm
pemë të dëmtuara. Mendojini kërpudhat saprotrofike si inxhinierë të
kanalizimeve natyrore që pastrojnë lëndën organike të vdekur, duke e kthyer atë
në një formë që bimët mund të thithin si lëndë ushqyese. Kërpudhat shfaqin
preferencë për mollët, panjën, dhe ahun, por gjithashtu mund të pushtojnë një
shumëllojshmëri të pemëve dekorative dhe shkurreve të përdorura në peisazhet e
shtëpisë. Kërpudha është më tepër rezultat i një problemi, sesa shkaktar i
problemit sepse kërpudha asnjeherë nuk pushton një pemë të shëndetëshme. Tek
pemët ajo fillimisht shfaqet në lëvore, dhe më pas zhvillohet edhe tek rrënjët.
Megjithatë, zhvillohet edhe tek pjesë të bimëve që gjenden në sipërfaqe të
tokës.
Kjo kërpudhë ka formën e gishtit të njeriut,
me gjatësi 1.5 - 4 inch, fillimisht me ngjyrë të bardhë, gri, dhe kur maturohen
marrin gjyrë të zezë. Pemët e infektuara zakonisht shfaqin një rënie graduale.
Prania e “Gishtit të vdekur të njeriut” në pemë është një shenjë jo e mirë.
Kërpudha dëmton strukturën e pemës, që çon në mosfunkionim të mirë të saj. Ajo
çka duhet bërë është të hiqet kërpudha nga pema. Gjëja e parë që duhet të bëhet
është të identifikohet burimi i kërpudhës. A po zhvillohet kërpudha nga rënja e
bimës apo nga trungu? Nëse po rritet nga lëvorja, atëherë kjo e fundit mund të
hiqet dhe pema shpëton, në të kundërt pema duhet të pritet.
Disa kanë tentuar edhe ti përdorin në gatime këto kërpudha, por duhet kujdes pasi janë vështirë për tu tretur. Për më tepër këto kërpudha tregojnë shenjë rreziku, dhe paraqesin shëndetin e një peme të aktuar.
Ndonjëherë,
gishtat e njeriut të vdekur përdoren për të rritur vetitë akustike të drurit që
përdoret për të krijuar violina. Ata janë të inokuluar në drurin për violinë
për një kohë të shkurtër, gjë që ndihmon në zvogëlimin e densitetit të drurit.
Kërpudhat pastaj vriten me oksid etileni në mënyrë që të mos kalbërohet druri
në fund.
Kërkimet
kanë treguar se gishtat e njeriut të vdekur përmbajnë një përbërës efektiv
antimikrobik që mund të jetë në gjendje të përdoret si ruajtës natyral i
ushqimit.
Mos
kini frikë nëse e shihni diku, nuk është toksike.
No comments:
Post a Comment